-
1 σύν
σύν [pron. full] [ῠ], old [dialect] Att. [full] ξύν; [dialect] Boeot. [full] σούν IG7.3171.39 (Orchom. [dialect] Boeot., iii B.C.): Prep. with dat. (rarely c. gen., σ. τῶν ἐν αὺτῷ νεκρῶν Mitteis Chr.129.23 (ii B.C.);Aσ. ἡρώων IPE2.383
([place name] Phanagoria); σ. γυναικός ib.301 ([place name] Panticapaeum), cf. Ostr.240.5 (ii A.D.), PLond.1.113 iv 19 (vi A.D.)):—with. The form ξύν rarely occurs in Hom., though it is not rare in compds. even when not required by the metre, as in ξυνέαξα, ξυνοχῇσιν, ξύμβλητο, ξύμπαντα; Hes. also uses ξύμπας, ξυνιέναι; in [dialect] Ion. verse we findξύν Thgn.1063
(butσύν Id.50
), Sol. 19.3 (perh. old Attic), butσύν Archil.4
, cf. ξυνωνίη, συνίημι; in early [dialect] Ion. Prose (including Inscrr., cf. SIG1.2 (Abu Simbel, vi B.C.), 167.37 (Mylasa, iv B.C.), etc.) ξύν is only found inξυνίημι Heraclit.51
, Democr.95 (cf. ἀξύνετος, ἀξυνεσίη, ξύνεσις), and in the phrase ξὺν νῷ ( νόῳ codd.) Heraclit.114, Democr.35; Hdt. has only σύν, and in codd. Hp. ξύν has weaker authority than σύν (i p.cxxv Kuehlewein); in the late Ionic of Aret., ξύν prevails over σύν; in [dialect] Aeol. and [dialect] Dor. it is rare,ξυνοίκην Sapph.75
;ξυναλίαξε Ar.Lys.93
; elsewh. [dialect] Dor. σύν, Leg.Gort. 5.6, IG9(1).334.47 ([dialect] Locr., v B.C.), etc.; but in old [dialect] Att. Inscrr. ξύν is the only form up to 500 B.C.; σύν appears in v B.C. and becomes usual towards the end; after 378 B.C. ξύν survives only in the formula γνώμην δὲ ξυμβάλλεσθαι κτλ.; the phrase ξὺν νῷ is found in Ar.Nu. 580, Pl.Cri. 48c, Men. 88b, R. 619b (); otherwise, of [dialect] Att. Prose writers Th. alone uses the preposition ξύν, Antipho and Lysias have ξυν- a few times in compds.; codd. Pl. have both ξυν- (Lg. 930a, al.) and συν-; in Antipho Soph.Oxy.1364, Aristox., Arr., Ael., and Anon.Rhythm. ξυν- is very freq.; in Trag. both forms occur. The Prep. σύν gradually gave way to μετά with gen., so that whereas A. has 67 examples of σύν to 8 of μετά with gen., the proportions in Th. are 400 of μετά to 37 of σύν, in D. 346 of μετά to 15 of σύν, and in Arist. 300 of μετά to 8 of σύν: for these and other statistics see C. J. T. Mommsen, Beiträge zur Lehre von den griechischen Präpositionen (Frankfurt 1886-95): in [dialect] Att. Prose and Com. σύν is restricted for the most part to signf. 8, 9 and a few phrases, such as σὺν θεῷ, σὺν (τοῖς) ὅπλοις; Xenophon uses it freely, having 556 examples to 275 of μετά; in Pap., NT, and later Prose its use is much less restricted (v. infr.).1 in company with, together with,δεῦρό ποτ' ἤλυθε.. σ. Μενελάῳ Il.3.206
;ξ. παιδὶ.. πύργῳ ἐφεστήκει 6.372
;σ. τοῖσδε ὑπέκφυγον Od.9.286
;καταφθίσθαι σ. ἐκείνῳ 2.183
;ἀπελαύνειν σ. τῷ στρατῷ Hdt.8.101
;ἐπαιδεύετο σ. τῷ ἀδελφῷ X.An.1.9.2
;σ. αὐτῷ σταυροῦσι δύο λῃστάς Ev.Marc.15.27
;οὐδένα ἔχω σ. ἐμοί PSI10.1161.12
(iv A.D.).2 with collat. notion of help or aid, σ. θεῷ with God's help or blessing, as God wills, Il.9.49;σ. σοί, πότνα θεά Od.13.391
;πέμψον δέ με σ. γε θεοῖσιν Il.24.430
, cf. 15.26;σ. θεῷ φυτευθεὶς ὄλβος Pi.N.8.17
; σ. θεῷ εἰρημένον spoken as by inspiration, Hdt.1.86;σ. θεῷ δ' εἰρήσεται Ar.Pl. 114
;σ. θεῷ εἰπεῖν Pl.Tht. 151b
, Prt. 317b;ξ. θεοῖς Th.1.86
; so σ. δαίμονι, σ. Ἀθήνῃ καὶ Διί, Il.11.792, 20.192;σ. Χαρίτεσσιν Pi.N.9.54
, cf. P.9.2;ξ. τῷ θεῷ πᾶς καὶ γελᾷ κὠδύρεται S.Aj. 383
; also θεοῦ σ. παλάμᾳ, σ. θεοῦ τύχᾳ, Pi.O.10(11).21, N.6.24: generally, of personal cooperation, σ. σοὶ φραζέσθω let him consult with you, Il.9.346;λοχησάμενος σ. ἑταίρῳ Od.13.268
; ξ. τῇ βουλῇ in consultation with the Council, IG12.63.17; σ. τινὶ μάχεσθαι fight at his side, X.Cyr.5.3.5, cf. HG4.1.34; σ. τινὶ εἶναι or γίγνεσθαι to be with another, i.e.on his side, of his party, Id.An.3.1.21, Smp.5.10; οἱ σ. αὐτῷ his friends, followers, Id.An.1.2.15, cf. Act.Ap.14.4, etc.3 furnished with, endued with,σ. μεγάλῃ ἀρετῇ ἐκτήσω ἄκοιτιν Od.24.193
;πόλιν θεοδμάτῳ σ. ἐλευθερίᾳ ἔκτισσε Pi.P.1.61
.4 of things that belong, or are attached, to a person, σ. νηΐ or σ. νηυσί, i.e. on board ship, Il.1.389, 179, etc.; σ. νηυσὶν ἀλαπάξαι, opp. πεζός, 9.328 (so in Prose,σ. ναυσὶ προσπλεῖν X.HG2.2.7
, etc.);σ. ἵπποισιν καὶ ὄχεσφιν Il.5.219
; esp. of arms,μιν κατέκηε σ. ἔντεσι 6.418
;στῆ δ' εὐρὰξ σ. δουρί 15.541
; ἀντιβίην or ἀντίβιον σ. ἔντεσι or σ. τεύχεσι πειρηθῆναι, 5.220, 11.386;σ. ἔντεσι μάρνασθαι 13.719
;σκῆπτρον, σ. τῷ ἔβη 2.47
; ἄγγελος ἦλθε.. σ. ἀγγελίῃ ib. 787; ς. (or ξ.)ὅπλοις Th.2.2
, al., Pl.Lg. 947c, Aen.Tact.17.1; ς. (or ξ.)τοῖς ὅπλοις Th.2.90
, 4.14, Hell.Oxy. 10.1, Pl.Lg. 763a, Aen.Tact.11.8;σ. ἐγχειριδίοις Hell.Oxy.10.2
;ξ. ξιφιδίῳ καὶ θώρακι Th.3.22
;ξ. ἑνὶ ἱματίῳ Id.2.70
; in some such cases ς. is little more than expletive, as σ. τεύχεσι θωρηχθέντες ll.8.530, etc.: with αὐτός (cf.αὐτός 1.5
), chiefly in Hom.,ἀνόρουσεν αὐτῇ σ. φόρμιγγι Il.9.194
, cf. 14.498;αὐτῷ σ. τε λίνῳ καὶ ῥήγεϊ Od.13.118
.5 of things accompanying, or of concurrent circumstances,ἄνεμος σ. λαίλαπι Il.17.57
, cf. Od.12.408; of coincidence in time,ἄκρᾳ σ. ἑσπέρᾳ Pi.P.11.10
; καιρῷ σ. ἀτρεκεῖ ib.8.7;σ. τῷ Χρόνῳ προϊόντι X.Cyr.8.7.6
; in the course of,κείνῳ σ. ἄματι B.10.23
, cf. 125, Pi.Fr. 123.6 of necessary connexion or consequence, σὺν μεγάλῳ ἀποτεῖσαι to pay with a great loss, i.e. suffer greatly, Il.4.161; δημοσίῳ σ. κακῷ with loss to the public, Thgn.50; σ. τῷ σῷ ἀγαθῷ to your advantage, X.Cyr.3.1.15; ὤλοντο.. σὺν μιάς ματι with pollution, S.Ant. 172; to denote agreement, in accordance with,σ. τῷ δικαίῳ καὶ καλῷ X.An.2.6.18
;σ. δίκᾳ Pi.P.9.96
;σ. κόσμῳ Hdt.8.86
, Arist.Mu. 398b23;σ. τάχει S.El. 872
, etc.7 of the instrument or means, with the help of, by means of,σ. ἐλαίῳ φαρμακώσαισα Pi.P.4.221
;διήλλαχθε σ. σιδάρῳ A.Th. 885
(lyr.);πλοῦτον ἐκτήσω ξ. αἰχμῇ Id.Pers. 755
(troch.);ἡ [τῶν φίλων] κτῆσίς ἐστιν οὐδαμῶς σ. τῇ βίᾳ X.Cyr.8.7.13
;ξ. ἐπαίνῳ Th.1.84
.8 including,κεφάλαιον σ. ἐπωνίοις IG12.329.5
, cf. 22.1388.85, 1407.12, al.;τοῦ Πειραιῶς ξ. Μουνυχίᾳ Th.2.13
, cf. 4.124, 5.26, 74, 7.42, 8.90, 95; δισχίλιαι γάρ εἰσι (sc. δραχμαὶ)σ. ταῖς Νικίου Ar.Fr. 100
;ἀνήλωσα σ. τῇ τῆς σκευῆς ἀναθέσει ἑκκαίδεκα μνᾶς Lys.21.4
, cf. 2;αἶγας ἀπέδοτο σ. τῷ αἰπόλῳ τριῶν καὶ δέκα μνῶν Is.6.33
, cf. 8.8,35, 11.42,46, Aeschin. 2.162, D.19.155, 27.23,al., Arist.HA 525b15,17, Ath.19.6, Hipparch. 1.1.9, al., PSI10.1124.14 (ii A.D.).9 excluding, apart from, plus, ἓξ ἐμοὶ σ. ἑβδόμῳ six with (but not including) me the seventh, A. Th. 283;αἱ γὰρ καμπαὶ τέτταρες, ἢ δύο σ. τοῖς πτερυγίοις Arist.HA 490a32
;σ. τοῖς ἀρχαίοις τὸν οἶκον ἐκ τῶν προσόδων μείζω ποιῆσαι D. 27.61
;τὴν ἐφαπτίδα σ. τῇ σακκοπήρᾳ ἐν ᾗ ἐνῆν
together with..,PEnteux.
32.7, cf. 89.9 (iii B.C.);οἱ γραμματεῖς σ. τοῖς πρεσβυτέροις Ev.Luc.20.1
, cf. Ep.Gal.5.24.B POSITION:— σύν sts. follows its case, Il.10.19, Od.9.332, 15.410. It freq. stands between Adj. and Subst., as Od.11.359, Il.9.194, etc.; more rarely between Subst. and Adj., Od.13.258, Pi.P. 8.7.2 freq. in tmesis in Hom., as Il.23.687, Od.14.296, etc.3 in late Gr. σὺν καὶ c. dat.,στεφανηφορήσας σ. καὶ Αὐρ. Ἰάσονι IG12(7).259
(Amorgos, iii A.D.), cf. Supp.Epigr.4.535 (Ephesus, ii/iii A.D.), Rev.Phil.50.11 (Sardis, i/iii A.D.), CPR26.16 (ii A.D.); cf. infr. c. 2.C σύν AS ADV., together, at once,κενεὰς σ. Χεῖρας ἔχοντες Od.10.42
; mostly folld. by δέ or τε, σ. δὲ πτερὰ πυκνὰ λίασθεν Il.23.879
;σ. τε δύ' ἐρχομένω 10.224
(cf. σύνδυο); ξ. τε διπλοῖ βασιλῆς S.Aj. 960
(lyr.). It is sts. hard to distinguish this from tmesis, e.g. in Il.23.879; so ξὺν κακῶς ποιεῖν is = Ξυγκακοποιεῖν in Th.3.13. In Old Testament Gr. it is sts. used to translate the Hebr. 'ēth (particle prefixed to the definite accus.) through confusion with the Prep. 'ēth 'with',ἐμίσησα σὺν τὴν ζωήν LXXEc.2.17
; οὐκ ἐμνήσθη σ. τοῦ ἀνδρός ib.9.15; , etc.2 besides, also,σ. δὲ πλουτίζειν ἐμέ A.Ag. 586
;σ. δ' αὔτως ἐγώ S.Ant. 85
, etc.;σ. δ' ἐγὼ παρών Id.Aj. 1288
, cf. El. 299;Δίρκα τε.. σ. τ' Ἀσωπιάδες κόραι E.HF 785
(lyr.); in later Poetryσ. καί A.R.1.74
, Herod.4.3, Nic.Th.8, D.P.843 (also in late Prose, Ath.2.49a; cf. supr. B. 3).D IN COMPOS.I with, along with, together, at the same time, hence of any kind of union, connexion, or participation in a thing, and metaph. of agreement or unity. In Compos. with a trans. Verb σύν may refer to the Object as well as the Subject, as συγκατακτείνειν may mean kill one person as well as another, or, join with another in killing.2 of the completion of an action, altogether, completely, as inσυνάγνυμι, συνασκέω 2
, συνθρύπτω, συγκόπτω, συμπατέω, συμπληρόω, συντελέω, συντέμνω; sts., therefore, it seems only to strengthen the force of the simple word.3 joined with numerals, σύνδυο two together, which sense often becomes distributive, by twos, two and two; so σύντρεις, σύμπεντε, etc., like Lat. bini, terni, etc.II σύν in Compos., before β μ π φ ψ, becomes συμ-; before γ κ ξ Χ, συγ-; before λ συλ-; before ς usu. συς-; but becomes συ- before ς followed by a conson. (e.g. συστῆναι), before ζ, and perh. sts. before ξ. In a poet. passage, ap.Pl.Phdr. 237a, we have ξύμ alone in tmesi, ξύμ μοι λάβεσθε for συλλάβεσθέ μοι; cf.ὅτε ξὺμ πρῶτ' ἐφύοντο Emp.95
: in Inscrr. and Papyri these assimilations are freq. not found. -
2 σύν
σύν (the Koine knows nothing of the Attic form ξύν; B-D-F §34, 4; Rob. 626) prep. w. dat. (Hom.+.—For lit. s. on ἀνά and μετά, beg.; Tycho Mommsen, Beiträge zu der Lehre v. den griech. Präp. 1895, esp. p. 395ff; B-D-F 221; Rob. 626–28) with (it is hazardous to attempt to establish subtle differences in use of σύν and μετά in ref. to association, for the NT manifests a rather fluid use).① w. dat. of pers. marker of accompaniment and associationⓐ with focus on associative aspectα. be, remain, stand, etc., with someone ἀνακεῖσθαι σύν τινι J 12:2. διατρίβειν Ac 14:28. τὸν ἄνθρωπον σὺν αὐτοῖς ἑστῶτα Ac 4:14. μένειν Lk 1:56; 24:29 (here alternating w. μένειν μετά τινος as its equivalent).β. go, travel, etc. with someone ἔρχεσθαι σύν τινι go with, accompany someone (Jos., Vi. 65 Just., D. 78, 6) J 21:3; Ac 11:12; come with someone 2 Cor 9:4. ἀπέρχεσθαι Ac 5:26. εἰσέρχεσθαι (X., Cyr. 3, 3, 13; JosAs 22:2) Lk 8:51; Ac 3:8. ἐξέρχεσθαι J 18:1; Ac 10:23; 14:20; AcPl Ant 13, 3 (=Aa I 236, 6). συνέρχεσθαι 21:16. πορεύεσθαι Lk 7:6; Ac 10:20.γ. In the case of εἶναι σύν τινι the emphasis is sometimes purely on being together (Tat. 5, 1 πᾶσα δύναμις …), and somet. upon accompaniment: be with someone (X., An. 1, 8, 26; Alexandrian graffito, prob. fr. imperial times [Dssm., LO 257, 4=LAE 303, 1] εὔχομαι κἀγὼ ἐν τάχυ σὺν σοὶ εἶναι [addressed to a deceased person]) Lk 24:44 (ἔτι ὢν σὺν ὑμῖν as 4 Macc 18:10); Phil 1:23 (Quint. Smyrn. 7, 698 of Achilles ἐστὶ σὺν ἀθανάτοισι); Col 2:5; w. indication of place ἐν τῷ ὄρει 2 Pt 1:18. Accompany, follow someone Lk 7:12. Be someone’s companion or disciple 8:38; 22:56; Ac 4:13; be among someone’s attendants 13:7. ἐσχίσθη τὸ πλῆθος καὶ οἱ μὲν ἦσαν σὺν τοῖς Ἰουδαίοις, οἱ δὲ σὺν τοῖς ἀποστόλοις 14:4 (cp. X., Cyr. 7, 5, 77). οἱ σύν τινι ὄντες someone’s comrades, companions, attendants Mk 2:26; Ac 22:9. Without ὄντες (X., An. 2, 2, 1; UPZ 160, 9 [119 B.C.]; Jos., Vi. 196, Ant. 11, 105; 12, 393; Just., D. 9, 3 al.) Lk 5:9; 8:45 v.l.; 9:32; 24:10 (αἱ σὺν αὐταῖς); 24:33; Ac 5:17. In the sing. Τίτος ὁ σὺν ἐμοί Gal 2:3.—With a subst. (ParJer 7:9 τοῖς σὺν αὐτῷ δεσμίοις; POxy 242, 33; BGU 1028, 19) οἱ σὺν αὐτῷ τεχνῖται his fellow-artisans Ac 19:38. Στεφανᾶς καὶ σὺν αὐτῷ πρεσβύτεροι AcPlCor 1, 1. οἱ σὺν αὐτοῖς ἀδελφοί Ro 16:14; cp. Gal 1:2; Ro 16:15; Phil 4:21. οἱ σὺν αὐτῷ πιστοί MPol 12:3.δ. γενέσθαι σύν τινι join someone Lk 2:13 (γίνομαι 6f). καθίσαι σύν τινι sit beside someone Ac 8:31.ⓑ w. focus on association in activityα. do: Ἁνανίας σὺν Σαπφίρῃ ἐπώλησεν κτῆμα Ac 5:1. ἐπίστευσεν σὺν τῷ οἴκῳ αὐτοῦ 18:8. προσεύχεσθαι 20:36. ἁγνίσθητι σὺν αὐτοῖς 21:24.—Phil 2:22.—Have empathy: καὶ ὁ ποιμὴν σὺν αὐτῷ λίαν ἱλαρὸς ἦν ἐπὶ τούτοις and the shepherd joined the angel in delight over these (fruitbearing cuttings) Hs 8, 1, 18 (cp. TestAbr B 6 p. 110, 2 [Stone 68] ἔκλαυσεν σὺν τῷ υἰῷ αὐτου; TestJob 53:1)β. experience, suffer: σύν τινι ἀποθανεῖν Mt 26:35. ἀναιρεθῆναι Lk 23:32. σταυρωθῆναι Mt 27:38; cp. vs. 44. Cp. Ac 8:20; 1 Cor 11:32. οἱ ἐκ πίστεως εὐλογοῦνται σὺν τῷ πιστῷ Ἀβραάμ Gal 3:9. ἡ ζωὴ ὑμῶν κέκρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ θεῷ Col 3:3.—In mystic union w. Christ the Christian comes to ἀποθανεῖν σὺν Χριστῷ Ro 6:8; Col 2:20 and to ζῆν σὺν αὐτῷ 2 Cor 13:4; cp. 1 Th 5:10 (ELohmeyer, Σὺν Χριστῷ: Deissmann Festschr. 1927, 218–57; JDupont, Σὺν Χριστῷ ’52).γ. To the personal obj. acc. of the verb in the act., σύν adds other persons who are undergoing the same experience at the same time with, just as (Philochorus [IV/III B.C.]: 328 Fgm. 7a Jac. ὥπλιζε σὺν τοῖς ἄρρεσι τὰς θηλείας) σὺν αὐτῷ σταυροῦσιν δύο λῃστάς Mk 15:27. ὁ βεβαιῶν ἡμᾶς σὺν ὑμῖν 2 Cor 1:21. ἡμᾶς σὺν Ἰησοῦ ἐγερεῖ 4:14; cp. Col 2:13; 1 Th 4:14.② marker of assistance (X., Cyr. 5, 4, 37 ἢν οἱ θεοὶ σὺν ἡμῖν ὦσιν, An. 3, 1, 21; Jos., Ant. 11, 259 θεὸς σὺν αὐτῷ) ἡ χάρις τοῦ θεοῦ ἡ σὺν ἐμοί God’s grace, that came to my aid 1 Cor 15:10. (The expr. σὺν θεῷ: PGrenf II, 73, 16 ὅταν ἔλθῃ σὺν θεῷ; POxy 1220, 23 et al; Pind., O. 10, 105 [115] σὺν Κυπρογενεῖ ‘with the favor of Aphrodite’ is not semantically parallel; s. BRees, JEA 36, ’50, 94f).③ marker of linkage, with focus on addition of a pers. or thingⓐ with, at the same time asα. τὸ ἐμὸν σὺν τόκῳ my money with interest Mt 25:27 (POsl 40, 7 [150 A.D.] κεφάλαιον σὺν τ. τόκοις). αὐτὸν σὺν τῷ κλινιδίῳ Lk 5:19. σὺν αὐτῷ τὰ πάντα Ro 8:32. σύν τῷ πειρασμῷ καὶ τὴν ἔκβασιν 1 Cor 10:13.β. somet. σύν is nearly equivalent to καί (O. Wilck 1535, 5 [II B.C.] τοῖς συνστρατιώταις σὺν Πλάτωνι; Johannessohn, Präp. 207; AssMos Fgm. f Denis p. 65 Ἰησοῦς … σὺν καὶ τῷ Χαλέβ) (together) with οἱ γραμματεῖς σὺν τοῖς πρεσβυτέροις Lk 20:1. Πέτρος σὺν τῷ Ἰωάννῃ Ac 3:4. Cp. Lk 23:11; Ac 2:14; 10:2; 14:5; 23:15; Eph 3:18; Phil 1:1 (cp. POxy 1293, 3 [117–38 A.D.]); 1 Cl 65:1; IPol 8:2. τὴν σάρκα σὺν τοῖς παθήμασιν Gal 5:24. Cp. Eph 4:31; Js 1:11.ⓑ when a new factor is introduced besides, in addition to (Jos., Ant. 17, 171) σὺν πᾶσιν τούτοις beside all this, in addition to or apart from all this (cp. σὺν τούτοις=‘apart fr. this’: Galen, CMG V 9, 1 p. 381, 2; 3 Macc 1:22; JosAs 11 cod. A [p. 53, 17 Bat.]; GrBar 16:3) Lk 24:21.ⓒ in combination w. ἅμα (q.v. 2b) 1 Th 4:17; 5:10.—BMcGrath, CBQ 14, ’52, 219–26: ‘Syn’-Words in Paul; OGert, D. mit. syn-verbundenen Formulierungen in paul. Schrifttum, diss. Berlin, ’52.—M-M. DELG. EDNT. TW. -
3 συν-άγω
συν-άγω (s. ἄγω, συνῆχας Xen. Mem. 2, 4, 8, v. l. συνῆξας), zusammenführen, -bringen, versammeln; σύναγεν νεφέλας, Od. 5, 291; u. in tmesi, ἵνα οἱ σὺν φόρτον ἄγοιμι, 14, 296; ὅρκια πιστὰ ϑεῶν σύναγον, Il. 3, 269; Ar. δεῠρο ξυνάγειν καὶ συναϑροίζειν εἰς ἕν, Lys. 585; Eur. Bacch. 503 ἔνϑα Ὀρφεὺς σύναγε δένδρεα Μούσαις, σύναγε ϑῆρας; bes. im friedlichen Sinne, πάντα εἰς ταὐτόν, Plat. Soph. 251 d, εἰς ἕν, Phil. 25, l, u. öfter; φιλία κοινὸν ξυναγαγοῦσα αὐτῶν τὸν βίον, Polit. 311 c; ἑταιρείας, Rep. II, 365 d, wie Isocr. 4, 79; δικαστήριον, Her. 6, 85 (auch med., Luc. abd. 10); γάμους, Xen. Conv. 4, 64; ἐκκλησίαν, Thuc. 2, 60; πανηγύρεις, Isocr. 4, 1; auch im feindlichen Sinne, ἵνα ξυνάγωμεν Ἄρηα, Il. 2, 381. 19, 275, wie ἔριδα ξυνάγοντες Ἄρηος, 5, 861. 14, 149, u. σύναγον κρατερὴν ὑσμίνην, 14, 448, πόλεμον, h. Cer. 268, den Kampf zusammenbringen u. beginnen, die Schlacht liefern; ähnlich Aesch. Spt. 490. 738; Archil. 50; πόλεμ ον Isocr. 4, 84; Thuc. u. A.; freundschaftlich Einen dem Andern zuführen, ihn verbinden, τινά τινι, Xen. Cvr. 5, 3, 20. Auch = Früchte sammeln, Pol. 12, 2, 5; συνάξει τὸν σῖτον, Matth. 3, 12; ἐς ἀποϑήκας, 6, 26; in einem engen Raume zusammenbringen, zusammenziehen, Her. 1, 194. 4, 52. 7, 23; einengen, τὴν ἀγοράν, Pol. 6, 32, 4; συνηγμένος ταῖς ὕλαις τόπος, ein durch Wälder eingeengter Ort, 5, 7, 10; vgl. ὁ αὐλὼν συνάγεται εἰς στενὸν ὑπὸ τῶν ὀρῶν, 5, 45, 9, dah. εἰς τοῠτο συνήγοντο τῇ σιτοδείᾳ, ὥςτε, sie wurden durch Getreidemangel so gedrängt, 1, 18, 10; ὑπὸ τοῠ λιμοῠ, 1, 84, 9; ὀφρῠς, die Augenbrauen finster zusammenziehen, Sp.; – ein Picknick halten, geben, συνάγειν ἀπὸ συμβολῶν, Mein. Men. p. 58, dah. auch scheinbar intrans. zusammenschmausen, zechen, Ath. IV, 142 c, Diphil. ib. VII, 292 c VIII, 365 c; dah. bei LXX. u. im N. T. übh. = aufnehmen u. bewirthen. – Bei Sp. auch = zusammenstellen u. daraus folgern, schließen.
-
4 συν-τιτράω
συν-τιτράω, fut. συντρήσω, durchbohren, συντρῆσαι εἰς τὰ τῶν πλησίον, im Bergwerke Gänge in die der Nachbarn brechen, Dem. 37, 38; – und dadurch in Verbindung setzen, τὴν τοῦ ποτοῠ διέξοδον ξυνέτρησαν εἰς τὸν μυελὸν ξυμπεπηγότα, Plat. Tim. 91 a, vgl. Critia. 155 d; pass., εἰς ὃν ἡ ϑάλασσα συνετέτρητο, ib. e; τούτους πάντας ὑπὸ γῆν εἰς ἀλλήλους συντετρῆσϑαι πολλαχῇ, Phaed. 111 d, durch Oeffnungen oder Gänge in Verbindung stehen, wie Arist. συντέτρηται ἡ ὄσφρησις τῷ στόματι κατὰ τὸν οὐρανόν, der Geruch steht mit dem Munde durch den Gaumen in Verbindung, probl. 13, 2; εἰς τὴν γλῶσσαν ἡ ἀκοὴ συντέτρηται, der Gehörgang steht mit der Zunge in Verbindung, eigtl. ist nach der Zunge hin durchgebrochen, Plut. de garrul. 2. – S. auch συντετραίνω.
-
5 συν-τείνω
συν-τείνω (s. τείνω), anspannen, anziehen, anstrengen; σύντεινε ποδὸς ὁρμάν, Eur. El. 112; στέργηϑρα φρενῶν ξυντεῖναι, Hipp. 257; τὰ νεῠρα, im Ggstz von χαλᾶν, Plat. Phaed. 98 d; ξύντεινε σαυτόν, Euthyphr. 12 a, u. öfter; auf Etwas hinrichten, beziehen, πάντα ἐς τοῦτο, Gorg. 507 d; ἐπὶ πόλεμον ἀεί τινα τὰς αὑτῶν ξυντείνοντες πόλεις, Polit. 308 a; ἐπὶ τὸ δηλῶσαι συντεῖναι τὸν λόγον, Legg. I, 641 e. – Gew. intrans. sich anstrengen, bes. – a) laufen, eilen, wobei man ὁδόν zu ergänzen pflegt, συντείνειν δρόμῳ εἰς ἄστυ, in die Stadt laufen, Plut. Nic. 30; – übh. seine Kräfte anspannen, κοινᾷ συντείνει γνώμᾳ, Eur. Hec. 190; ὅτι μάλιστα δύνασαι συντείνας, Plat. Soph. 239 b, u. öfter; im pass., συντεταμένον καὶ σπ ουδάζοντα, Euthyd. 288 d; u. so auch Sp., συντείνοντος τοῦ κακοῠ, als das Uebel zunahm, Plut. Dion. 45. – b) seine Spann- od. Schnellkraft worauf richten, wonach zielen, τοῖς τόξοις, Hippocr.; μὴ εἰς μίαν τινὰ ἰδέαν πάντα ταῦτα ξυντείνει, Plat. Theaet. 184 d; ὅσα εἰς ἱππικὴν συντείνει μαϑήματα, Legg. VII, 813 e; πρὸς τὸ κοινῇ ξυντείνων βέλτιστον, X, 903 c; ἐπί τι, Polit. 294 b 309 b; εἰς τοῦτο συντείναι, Xen. Ages. 7, 1; τὰ πρὸς τὸν σκοπὸν συντείνοντα, Arist. eth. 6, 12, 9; ὅσα συντείνει πρὸς τὸ διασώζειν, Pol. 16, 12, 9.
-
6 συν-ίστημι
συν-ίστημι (s. ἵστημι), 1) zusammenstellen, Einen mit einem Andern in Verbindung bringen, vereinigen; übertr., μαντικὴν ἑωυτῷ συστῆσαι, die Weissagekunst bei sich versammeln, d. i. sich erwerben, Her. 2, 49; vgl. τὴν ἄνω Ἀσίην συστήσας ἑωυτῷ, 1, 103, sich ganz Asien unterwürfig machen. – Bes., a) im feindlichen Sinne, an einander bringen, zum Kampfe, zum Kriege gegen Einen aufregen, τινὰ ἐπί τινι, Her. 6, 74, vgl. 3, 84; ἀντίπαλόν τινι, Xen. Cyr. 6, 1, 26; in Schlachtordnung stellen, Pol. 3, 43, 11. – b) im Guten, mit einander zusammenbringen, befreunden, Einen mit einem Andern bekannt machen, ihn empfehlen od. vorstellen, auch als Freund, Schüler u. dgl. auf Jemandes Seite bringen, für Einen einnehmen; ἄλλους μοι ἑκάστοτε ξυνίστησιν, Plat. Lach. 200 d; ἰατρῷ συστῆσαι περὶ τῆς ἀσϑενείας, Charm. 155 b; vgl. Xen. An. 3, 1, 8. 5, 9, 23 Cyr. 4, 8, 58; Pol. 31, 20, 9; Πελοποννήσου τὰ δυνατώτατα ξυστήσας, Thuc. 6, 16; zu einer Verschwörung, ξυνίστασαν τοὺς ἐπιτηδείους εἰς ξυνωμοσίαν, 8, 48; ἑταιρίαν, Dem. 46, 26, in einem Gesetz; δυνάμεις, das Heer Einem übergeben, Pol. 2, 1, 5, u. öfter, wie D. Sic. 17, 64. – c) zusammensetzen; πρᾶγμα ὁτιοῦν ἐκ χρηστῶν καὶ μοχϑηρῶν τινων ξυνίστησιν, Plat. Polit. 308 c; Tim. 53 b u. öfter; bes. in ein bestimmtes, geordnetes Verhältniß bringen, anordnen, einrichten; ἥκω ὡς συστήσων ἐπὶ τῷ Μάγῳ ϑάνατον, Her. 3, 71, mit euch anzustiften, zu bereiten; συνέστησε τὴν ἡμετέραν τέχνην, Plat. Conv. 186 e, in einen festen, dauernden Zustand bringen, ordnen; δι' ἣν αἰτίαν τὸ πᾶν τόδε ὁ ξυνιστὰς ξυνέστησεν, Tim. 29 d, u. öfter; ἐκ τῶν ὀνομάτων καὶ ῥημάτων μέγα τε καὶ ὅλον συστήσομεν, Prot. 425 a; οἱ ξυνιστάντες τὴν ὀλιγαρχίαν, Thuc. 8, 48; παλιγκαπηλεύων καὶ συνιστὰς τὰς τιμὰς τοῠ σίτου, Dem. 56, 7. – d) zusammen, ins Enge ziehen, dicht machen; von flüssigen Dingen = gerinnen machen; auch = einschrumpfen lassen, in Falten ziehen, Sp.; ὀφρῦς ἀνασπῶντα καὶ συνιστάντα τὸ πρόςωπον, Plut. discr. ad. et am. 41, oft. – 2) med. u. intrans. tempp., zusammentreten od. gerathen, – a) im feindlichen Sinne, handgemein werden, sich Einem gegenüberstellen zum Kampfe, τίς ξυστήσεται; Aesch. Spt. 417. 654; u. übertr., ἀλγηδόνος ᾇ ξυνέστας, Soph. O. C. 516; Hom. vrbdt πολέμοιο ξυνεσταότος, als der Kampf begonnen hatte, Il. 14, 96, wie Her. μάχης συνεστεώσης, 1, 74; συνεστηκότων τῶν στρατηγῶν, als die Feldherren mit einander stritten, 8, 79; γνῶμαι συνέστησαν, die Meinungen widerstritten einander, 1, 208. 7, 142; τινί, mit Einem kämpfen, συνεστεῶτες Βοιωτοῖσιν, 6, 108; συνέστηκε ταύτῃ τῇ γνώμῃ ἡ Γωβρύεω, 4, 132; auch λιμῷ συνεστεῶτες, die mit dem Hunger kämpfen, 7, 170, wie πόνῳ, λιμῷ, καμάτῳ συστῆναι, 8, 74. 9, 89; ὅτῳ ξυνέστη τῶνδ' ἕκαστος ἐν μάχῃ, Eur. Suppl. 847; κατ' ἀλλήλων φόνος ξυνίστατο, I. A. 54; ξυσταϑέντα διὰ μάχης, Phoen. 762; ϑρασέως ξυστὰς αὐτῷ, Ar. Vesp. 1031; μάχη τις ἀεὶ ξυνέστηκε, Plat. Soph. 246 c; πόλεμος οὐδεὶς ξυνέστη, Thuc. 1, 15, vgl. 4, 55 u. Isocr. 4, 71; Pol. 14, 8, 9 u. öfter. – b) in freundlicher Beziehung, sich Einem nähern, sich mit ihm verbinden, z. B. durch die Ehe, λέχος Ἡρακλεῖ κριτὸν ξυστᾶσα, Soph. Trach. 28; dah. Einem als Freund oder Schüler anhangen, mit Einem zusammenhalten, τὸ ἄλλο Ἑλληνικὸν ὁρῶν ξυνιστάμενον πρὸς ἑκατέρους, Thuc. 1, 1; οὐ γὰρ ξυνεστήκεσαν οἱ Ἕλληνες πρὸς τὰς μεγίστας πόλεις ὑπήκοοι, 1, 15: ξυστάντες οἱ ἄνϑρωποι, Xen. An. 5, 7, 16, vgl. 6, 3, 28; κύκλοι συνίσταντο, neben σύλλογοι ἐγίγνοντο, Xen. An. 5, 7, 2; συνεστηκότα ἐν κύκλῳ, Hell. 4, 4, 3, von einer aufrührerischen Versammlung, sich zusammenrotten, wie Cyr. 1, 1, 2; auch συνεστηκότα εἰς τὸ αὐτὸ ἔϑνη, 1, 5, 3; οἱ συνεστῶτες, die Verschworenen, Thuc. 8, 66, vgl. 5, 82, u. oft von politischen Umtrieben; ἐμὲ συνεστηκότα ἐπὶ τὴν πόλιν, Aesch. 2, 123. – c) zusammengesetzt sein, aus mehreren Theilen in einen dauernden festen Zustand gebracht, eingerichtet sein, dauern, bestehen; τοῦτο συνεστήκεε μέχρι οὗ, Her. 7, 225; oft dem einfachen »bestehen«, »sein« entsprechend, ἡ πολιτεία ξυνέστηκε μίμησις τοῦ καλλίστου βίου, Plat. Legg. VII, 817 b; δεῖν πάντα λόγον ὥςπερ ζῶον συνεστάναι, Phaedr. 264 c; ἓν σῶμα ξυνέστη, Tim. 45 c; μεγάλη συνέστη δύναμις βασιλέων, 25 a; πόλιν οὕτω ξυστᾶσαν, Rep. VIII, 546 a; πολλὰ σμικρὰ ἐκ τῶν αὐτῶν ξυστήσεται, Tim. 54 a; δεῖ τὸν μῦϑον οὕτω συνεστάναι, Arist. poet. 14. – d) dicht, fest werden, von flüssigen Dingen = gerinnen, συνεστηκυῖα χιών, Pol. 3, 55, 2; τοῦ ἀέρος συνισταμένου, da die Luft neblig wurde, Plut. Ant. 40; auch συνεστῶτι προςώπῳ, Demetr. 17; vgl. τοῦ νῦν σκυϑρωποῦ καὶ ξυνεστῶτος φρενῶν, Eur. Alc. 813. – 3) med. für sich zusammenstellen, ordnen, begründen; τὸ ὅλον, Plat. Phaedr. 269 c; ἆρ' οὐ μουσικὴν ξύμπασαν συνεστήσατο, Phil. 26 a; ἕως ἂν τὸ ἅπαν συστήσηται τεταγμένον πρᾶγμα, Gorg. 504 a; συστησώμεϑα πόλιν, Legg. III, 702 d; συστήσασϑαι μισϑοφόρους, Pol. 4, 60, 2, Söldner anwerben; so ναυτικὰς δυνάμεις, 1, 25, 5; δυναστείαν, 2, 13, 3; auch πόλεμον, den Krieg rüsten, anfangen, 2, 1, 1 u. öfter; συνεστήσατο πρᾶξιν τοιαύτην, 3, 50, 7; συστήσασϑαι λόγον ὑπέρ τινος, für Etwas zu reden anfangen, 3, 2, 6; συνεστήσαντο τὸν κίνδυνον ἐῤῥωμένως, D. Sic. 16, 4; anstellen, ansetzen, πιστοὺς ἄνδρας πρὸς τὴν τούτων ἐπιμέλειαν, Polyb. 10, 18, 15.
-
7 συν-ίημι
συν-ίημι (s. ἵημι), impf. oft συνΐειν, s. Jac. Ach. Tat. p. 442; Hom. hat imperat. praes. ξυνίει, Od. 1, 271. 6, 289. 8, 241. 15, 391. 19, 378, wofür Theogn. 1240 die zw. Form ξύνιε hat; impf. ξύνιον, Il. 1, 273, mit der v. l. ξύνιεν (d. i. = ξυνίεσαν), die Aristarch vorzog und Spitzner und Bekker aufgenommen haben; aor. ξυνέηκε, oft, u. imperat. aor. II. ξύνες, Il. 2, 26. 24, 133; vom aor. II. med. ξύνετο, Od. 4, 76, u. conj. συνώμεϑα, Il. 13, 381; der inf. praes. lautet bei Hes. Th. 831 συνῑέμεν; bei Theogn. 563 συνιεῖν; inf. aor. II. bei Pind. P. 3, 80 συνέμεν; impf. συνίευν I. 7, 31; praes. συνιοῦσι, für συνιᾶσι, Lachm. συνίουσι, Matth. 13, 13. – 1) zusammenschicken, zusammenbringen, bes. im feindlichen Sinne, feindselig an einander bringen, zusammenhetzen; τίς σφωε ἔριδι ξυνέηκε μάχεσϑαι; Il. 1, 8; οὓς ἔριδος μένεϊ ξυνέηκε μάχεσϑαι, 7, 210. – 2) vernehmen, hören; νῦν ξυνίει, Od. 1, 271. 15, 391; τινός τι, σὺ δ' ὧδ' ἐμέϑεν ξυνίει ἔπος, 6, 289, vernimm von mir das Wort, wie ὁ δὲ ξυνέηκε ϑεᾶς ὄπα, Il. 2, 182; καὶ μέν μευ βουλέων ξύνιεν, 1, 273; vgl. εἰ τὸν Αἵμονος φϑόγγον συνίημι, Soph. Ant. 1203; auch mit bloßem gen. der Person, νῦν δ' ἐμέϑεν ξύνες, Il. 2, 26, wie Od. 18, 34, wo es allgemeiner »wahrnehmen«, »bemerken« ist; auch τοῦ δ' ἀγορεύοντος ξύνετο ξανϑὸς Μενέλαος, 4, 76; φϑέγγονϑ' ὥςτε ϑεοῖσι συνιἑ μεν, sie ertönen so, daß sie den Göttern vernehmbar werden, Hes. Th. 831; Pind. vrbdt λόγων συνέμεν κορυφάν, P. 3, 80; λόγον ὁ μὴ ξυνιεἰς, N. 4, 31; οὐ ξυνεὶς δόλον Ἕλληνος ἀνδρός, Aesch. Pers. 353; οὔπω ξυνῆκα, Ag. 1083; μηχανήν, verstehen, 1226, u. öfter, wie Soph., z. B. ἦ καὶ ξυνίης καὶ λέγεις ὀρϑῶς ἃ φῄς; Ant. 399; Eur. συνῆκα ϑέσφατα, Phoen. 425, u. öfter; auch med., τίς οὐ τάδε ξυνήσεται, Ion 694; συνήκατε, Ar. Ach. 101, u. öfter; in Prosa: ἐγὼ δοκέω συνιέναι τὸ γεγονός, Her. 3, 63, verstehen, wie 3, 46; τὸν δὲ συνέντα τοῠτο, 1, 24; sonst c. gen., συνῆκαν ἀλλήλων, 4, 114; οὐδὲν συνήσουσι Πέρσαι τῶν ἐγὼ ὑμῶν ἐντέλλομαι, 9, 98; ἐπειδὰν ϑᾶττον συνίῃ τις τὰ λεγόμενα, sobald Einer das, was gesagt wird, versteht, Plat. Prot. 325 c, wie ἐπειδὰν μέλλωσισυνήσειν τὰ γεγραμμένα, ib. e; Theaet. 184 a u. öfter; συνιέναι ταὐτὸν παντάπασι τῷ ἐπίστασϑαι, Crat. 412 a; ὥς τι συνιέντες ἀλλήλων, Theaet. 196 e; τὰ μήπω φωνῆς ξυνιέντα παιδία, Legg. VII, 791 e, vgl. Alc. I, 132 c, wo überall neben dem äußern sinnlichen Wahrnehmen auch an das innere geistige zu denken ist; ὅσοι ἀλλήλων ξυνίεσαν, Thuc. 1, 3, so viele sich verstanden, d. h. dieselbe Sprache redeten; διὰ τὸ μηδέν πω συνεικέναι τῶν ἐν Ἰταλίᾳ γεγονότων, Pol. 5, 101, 2; συνιέναι ἁπάντων καίτοι μὴ ἐπακούοντα τῶν ᾀδομένων, Luc. de salt. 64; δοκεῖς συνεῖναι πεπειραμένος, Prom. 6; συνεὶς ὁ Βροῦτος τὸ πεπρωμένον, Plut. Caes. 69. – 3) med. sich worüber vereinigen, verständigen, worüber unter sich übereinkommen, ὄφρα συνώμεϑα ἀμφὶ γάμῳ, Il. 13, 381.
-
8 συν-τέμνω
συν-τέμνω, ion. συντάμνω, Her. (s. τέμνω), zerschneiden, zerhauen, vertheilen; τινί, mit Einem, Plat. Soph. 227 d; zusammenschneiden, beschneiden, beschränken, verkürzen, τιμὰς σὺ μὴ σύντεμνε τὰς ἐμὰς λόγῳ Aesch. Eum. 218, u. συντἑμνει δ' ὅρος ὑγρᾶς ϑαλάσσης, die Meeresgränze schränkt mein Reich ein, Suppl. 255, τὴν μισϑοφοράν, Thuc. 8, 45; τὰς πρώρας τῶν νεῶν ξυντεμόντες εἰς ἔλασσον, 7, 36; εἰ ἐς εὐτέλειάν τι ξυντέτμηται, 8, 86; χιτῶνας, Xen. Cyr. 8, 2, 5; τὰς δαπάνας, Hier. 4, 9; auch = hindern, hemmen, συντέμνουσι γὰρ ϑεῶν ποδώκεις τοὺς κακόφρονας βλάβαι Soph. Ant. 1090, Schol. συντόμως κατακόπτουσι καὶ βλάπτουσι, od. = sie holen die Frevler auf dem kürzesten Wege ein, wie Her. 7, 123, συντάμνειν ἀπ' Ἀμπέλου ἄκρης ἐπὶ Καναστραίην ἄκρην, wo man ὁδόν ergänzt, den kürzesten Weg einschlagen, wie wir sagen »grade derüber schneiden«; ὡς δὴ συντέμνω, sc. τὸν λόγον, damit ich's kurz sage, Eur. Troad. 441, wie ἵνα συντέμω Dem. 24, 14; vollständig, πάντα ταῦτα συντεμὼν φράσω, Eur. Hec. 1180; συντέμνω πολλοὺς λόγους ἐν βραχεῖ, Ar. Thesm. 178; σύντεμνέ μοι τὰς ἀποκρίσεις καὶ βραχυτέρας ποίει, Plat. Prot. 334 d; σύντεμνε, absolut, Mnesim. bei Ath. VIII, 359 c; ὡς συντέμνοντι εἰπεῖν, um es kurz zu sagen, auch συντεμόντι allein, Anaxilas bei Ath. XIII, 558 e (V. 31). – Her. sagt auch τοῦ χρόνου συν τάμνοντος, da die Zeit drängt, 5, 41.
-
9 συν-τελέω
συν-τελέω, 1) mit, zugleich, zusammen endigen, vollbringen, zu Stande bringen; Xen. Cyr. 6, 1, 50; φιλοτιμουμένων τοῦτο συντετελἑσϑαι, Dem. 18, 78; bes. eine aufgetragene Arbeit vollenden, von einem Künstler, 21, 22; τὴν ἐπίνοιαν, Pol. 4, 81, 3; ἅμα τῷ συντελεσϑῆναι τὰς νῆας, 1, 21, 3; τὰς ἁγιστείας κἀκεῖσε συντελοῦσι, Plat. Ar. 371 d; u. so bes. ἱερά, ἀγῶνα, gemeinschaftlich feiern, begehen, Plut. Thes. 9 Ages. 21; γάμους, Luc. Alex. 35. – 2) gemeinschaftlich Abgaben, Steuern entrichten, Aesch. 3, 95; bes. συντελεῖν εἰς τὸν πόλεμον ἐν ταῖς εἰςφοραῖς, gleiche Beisteuer zum Kriege entrichten, Dem. 20, 28; – εἰς τοὺς ἱππέας od. εἰς ἱππάδα, zu den Rittern steuern, seinem Vermögen u. den davon zu entrichtenden Abgaben nach zu dem Ritterstande gehören; u. so übh. τελεῖν εἴς τι, zu Etwas, zu einer Klasse, einem Stande gerechnet werden, z. B. εἰς ἄνδρας, Isocr. 12, 212; εἰς τοὺς νόϑους, zu den unehelichen Kindern gezählt werden, Dem. 23, 213; – συντελεῖν εἰς τοὺς Ἀϑηναίους, εἰς Θήβας, an die Athener, an Theben Tribut zahlen, Einem zinsbar, steuerpflichtig sein, u. dah. = einem fremden Staate unterwürfig sein, wie Χαιρώνεια, ἣ εἰς Ὀρχομενὸν συντελεῖ, Thuc. 4, 76; ἁπάντων ήδη συντελούντων εἰς αὐτήν, 2, 15, die Vereinigung der einzelnen Ortschaften zu einem Stadtverbande ausdrückend; καταλαμβάνουσιν οἱ Ἠλεῖοι Λασίωνα τὸ μὲν παλαιὸν ἑαυτῶν ὄντα, ἐν δὲ τῷ παρόντι συντελοῦντα εἰς τὸ Ἀρκαδικόν, Xen. Hell. 7, 4, 12; seltener τινί, wie Isocr. 14, 8; Plut. Arat. 34; vgl. Pol. 4, 60, 4. – Dah. = wozu beitragen, nützlich sein, τῷ βίῳ, Alexis bei Plut. de aud. poet. 4 M.; μηδὲν πρός τι, Luc. salt. 63, öfter.
-
10 συν-τάσσω
συν-τάσσω, att. - ττω, mit, zugleich zusammenordnen, -schaaren; bes. von Soldaten, in Reih und Glied ordnen, in Schlachtordnung stellen, Her. 7, 178; τὸ στράτευμα, Xen. Hell. 1, 2, 15; πρὶν ξυνταχϑῆναι, Thuc. 5, 9; συντεταγμένοι, Xen. Cyr. 1, 4, 18 u. öfter; auch = zu einer Heeresabtheilung vereinigen, u. allgemeiner, κοσμοῠσι τὸ σῶμα καὶ συντάττουσιν, Plat. Gorg. 504 a, vgl. Phil. 30 c; u. pass., ψυχὴ συντεταγμένη σώματι, Legg. X, 903 d; – von Schriftwerken, abfassen, verfertigen, auch von andern Arbeiten, ὑπομνηματισμοὺς περὶ τῶν ἰδίων πράξεων Pol. 2, 40, 4; bes. = listig anstiften, τέχνην ἀκούσεσϑε τοῦ σοφοῦ τοῦ ταῦτα πάντα συντεταχότος, Dem. 32, 24; – anordnen, κατὰ τί τὰ ξυσσίτια ὑμῖν συντέταχεν ὁ νόμος, Plat. Legg. 625 c; Xen. mit folgdm accus. c. infin., Cyr. 8, 6, 8; Pol. oft; was Andere zu leisten haben, bes. Abgaben vorschreiben, auflegen, φημὶ δεῖν ἡμᾶς συνταχϑῆναι, wir müssen uns abschätzen und Abgaben auflegen lassen, Dem. 13, 9, vgl. §. 3. Bei den Gramm. = construiren, verbinden, z. B. μετὰ γενικῆς πρόϑεσιν. – Med. sich ordnen, von Soldaten, Xen. Cyr. 3, 3, 29; für sich zusammenstellen, anordnen, u. überh. = act., πάνϑ' ὁ νομοϑέτης πρὸς τοῦτο βλέπων συνετάττετο, Plat. Legg. I, 625 e; πάντα συντάξασϑαι κοινῇ γυναιξί τε καὶ ἀνδράσιν ἐπιτηδεύματα, VI, 781 b; vertheilen, einordnen, bes. zum Zahlen von Abgaben, εἰς τὴν συμμορίαν συνετάξαντο, Dem. 27, 7; von Schriftwerken und ähnlichen Arbeiten, συνταξάμενος τὸν λόγον, Plat. Phaedr. 263 e; ὑπόϑεσιν συντάττεσϑαι, einen Gegenstand schriftstellerisch behandeln, Schaef. D. Hal. de C. V. p. 70; βίβλον, Pol. 1, 3, 9; auch absolut, ὑπέρ τινος, über Etwas schreiben, 9, 2, 2. – Auch = mit Einem verabreden, mit ihm übereinkommen, Xen. u. Folgde; πρὸς ἀλλήλους, Pol. 3, 67, 1; ὁ συνταχϑεὶς τόπος, 9, 17, 2; κατὰ τὸ συντεταγμένον, 3, 42, 9, nach der Verabredung, u. öfter, wie a. Sp. – Bei Sp. Abschied von Einem nehmen, τινί, Jac. A. P. p. LXVIII zu Pallad. 43 (IX, 171).
-
11 συν-τήκω
συν-τήκω, zusammenschmelzen, sowohl durch Schmelzen vereinigen, als durch Schmelzen auflösen und zerstören, u. übertr., verzehren; τὸν πάντα συντήκουσα δακρύοις χρόνον, Eur. Med. 25; ἐμὲ συντήξουσι νύκτες ἡμέραι τε δακρύοις, I. A. 398; im pass. u. im perf. act. intr. hinschmelzen, verzehren, hinschmachten; τί γὰρ σὸν ὄμμα χρώς τε συντέτηχ' ὅδε; Med. 689; μὴ τῶν ἐμῶν ἕκατι συντήκου κακῶν, Or. 283; ἀγρίᾳ συντακεὶς νόσῳ, 34; συντηχϑείς, Suppl. 1106; ἐϑέλω ὑμᾶς συντῆξαι καὶ συμφῦσαι εἰς τὸ αὐτό, Plat. Conv. 192 e; ὅταν νέα συντακῇ σὰρξ ὑπὸ τοῦ πυρός, Tim. 83 b; u. übertr., συντακεὶς τῷ ἐρωμένῳ, Conv. 192 e.
-
12 συν-τῑμάω
συν-τῑμάω, zusammen od. gemeinschaftlich mit Andern schätzen; Lys. 31, 31; Dem. εἰς τὴν συμμορίαν συνετιμήσαντο ὑπὲρ ἐμοῦ ταύτην τὴν εἰςφοράν, 27, 8, sie schätzten meinen Beitrag nach meinem Vermögen ab und setzten ihn darnach fest. – Pass. an Werth zunehmen, im Preise steigen, συνετιμήϑη τὰ περὶ τὸν σῖτον, Dem. 65, 8.
-
13 συν-υπερ-βάλλω
συν-υπερ-βάλλω (s. βάλλω), mit oder zugleich übersetzen, u. intrans., mit übergehen, τινὶ τὸν Ταῦρον, mit Einem über den Taurus, Pol. 4, 48, 6.
-
14 συν-υπ-ηρετέω
συν-υπ-ηρετέω, mit od. zugleich bedienen, helfen, ταὐτὸν δ' ἔργον δρῶντα ξυνυπηρετεῖν δεῖ τῷ νομοϑέτῃ τὸν δικαστήν, Plat. Legg. XI, 934 b.
-
15 συν-υφαίνω
συν-υφαίνω, zusammenweben, verweben, übertr., zu Stande bringen, bes. listig anstiften; συνυφανϑῆναι, Her. 5, 105; ἐξ ὧν τὸν ὑπόλοιπον λόγον δεῖ ξυνυφανϑῆναι, Plat. Tim. 69 a, vgl. Polit. 305 e; auch med., πλέγμα ἐξ ἀέρος καὶ πυρὸς ξυνυφηνάμενος, Tim. 78 b; dicht zusammenbringen, ἀλλήλοις συνυφασμένοι νήχονται, Ael. H. A. 15, 3, u. öfter; Luc. hist. conscr. 48.
-
16 συν-ωθέω
συν-ωθέω (s. ὠϑέω), mit, zugleich, zusammenstoßen, -drängen; πάλιν εἰς ταὐτόν, Plat. Tim. 53 a, u. öfter in diesem Gespräch; ξυνέωσται, 59 e; ξυνωσϑεῖσα, 60 e; ξυνέωσαν ἄελλαι ἡμέας, Ap. Rh. 4, 1251; συνωϑοῖντο πρὸς τὸν ποταμόν, Pol. 3, 74, 2.
-
17 συν-απ-ερείδω
συν-απ-ερείδω, mit od. zugleich unterstützen; τῷ λόγῳ σφοδρῶς συναπερείσας ἐπὶ τὸν Καίσαρα τὴν ὑπόνοιαν, Plut. Cic. 21; s. συνεπερείδω.
-
18 συν-απο-σβέννῡμι
συν-απο-σβέννῡμι (s. σβέννυμι), mit od. zugleich auslöschen, ausgehen lassen, συναπέσβεσε πνοιήν, Antp. Th. 64 (VII, 367), – τῇ ῥώμῃ μαραινομένῃ συναποσβῆναι τὸν πόλεμον, Plut. Marcell. 24.
-
19 συν-αρμόζω
συν-αρμόζω, att. συναρμόττω, zusammenfügen, -passen, verbinden, vereinigen; Λυγκεῖ φρενῶν καρπὸν εὐϑείᾳ συνάρμοξεν δίκᾳ, Pind. N. 10, 12; πάντας ἤδη τόδ' ἔργον εὐχερείᾳ συναρμόσει βροτούς, Aesch. Eum. 471; ξυνάρμοσον βλέφαρά μου τῇ σῇ χερί, Eur. Phoen. 1460; u. in Prosa: ξυναρμόττων τοὺς πολίτας πειϑοῖ τε καὶ ἀνάγκῃ, Plat. Rep. VII, 519 e; συναρμόσας ἀπὸ τοῦ ϑεῖν καὶ ἅλλεσϑαι τὸ ὄνομα, Crat. 414 b; οἱ ξυναρμοσϑέντες δεσμοί, Tim. 81 d; u. med., τὰ διαφέροντα κάλλει σωμάτων γένη συναρμόσασϑαι, Tim. 53 e; συναρμόξατο, Tim. Locr. 99 a; Thuc. 4, 100; συναρμοσϑέντες κατὰ τοῠτον τὸν τρόπον, Pol. 1, 26, 16. – Von Künstlern, die aus angemessener Verbindung der Theile ein schönes Ganzes bilden, bes. vom Tonkünstler, componiren, Sp. – Intrans., zusammenpassen, angemessen sein, übereinstimmen, mit Einem, τινί, οὐδὲ ξυναρμόττουσιν Mem. 2, 6, 24; συναρμόζουσαι γυναῖκες, Xen. Cyr. 7, 5, 60; Sp., wie Luc. hist. conscr. 55.
-
20 συν-επι-σπάω
συν-επι-σπάω (s. σπάω), mit od. zugleich dazu-, dahinziehen; Plut. Crass. 19. – Med., ἤ σε οἷον ῥύμη ὑπὸ τοῦ λόγου συνεπεσπάσατο πρὸς τὸ ταχὺ ξυμφῆσαι, Plat. Soph. 236 d, vgl. Tim. 44 a Rep. V, 451 a; Xen. Cyr. 2, 2, 24; Pol. συνεπισπάσασϑαι τοὺς ἰδίους πολίτας πρὸς τὴν ἑαυτοῦ γνώμην, 30, 6, 7, u. öfter; auch = ins Verderben ziehen, reißen, μὴ τότε τούτοις συνεπισπάσησϑἑ με τὸν μηδὲν ἀδικοῦντα, Dem. 19, 224.
См. также в других словарях:
συν — σύν ΝΜΑ, και ξὺν και βοιωτ. τ. σούν Α (κύρια μονοσύλλαβη πρόθεση, στη νεοελλ. κυρίως σε λόγια χρήση, η οποία συντάσσεται με δοτική) 1. μαζί, από κοινού (α. «συν γυναιξί και τέκνοις» β. «ἐπαιδεύετο σὺν τῷ ἀδελφῷ», Ξεν.) 2. με τη βοήθεια (α. «συν… … Dictionary of Greek
συσπειρώ — (I) άω, ΜΑ 1. συστέλλω, συμμαζεύω («ἡ γαστὴρ συναγαγοῡσα... ἑαυτὴν καὶ συσπειράσασα», Γαλ.) 2. συναθροίζω πολλούς γύρω από κάποιον ή από κάτι («περὶ τὸν βασιλέα συνεσπειραμέναι», Αριστοτ.) 3. κάνω ένα κουβάρι, κουλουριάζω, κουβαριάζω («ἔν τινι… … Dictionary of Greek
τυμβωρυχώ — τυμβωρυχῶ, έω, ΝΜΑ [τυμβωρύχος] ανασκάπτω τάφο για να τόν συλήσω, διαπράττω τυμβωρυχία νεοελλ. μτφ. διασύρω την φήμη νεκρού για προσωπικό μου όφελος μσν. μτφ. (κατά τον Συν.) «ἀποθανόντων λόγους κλέπτειν ἢ θοιμάτια ὃ καλεῑται τυμβωρυχεῑν» αρχ.… … Dictionary of Greek
κουρκουτεύω — (συν. στην Κρήτη) 1. τακτοποιώ τα διάφορα οικιακά σκεύη 2. ανασκαλεύω 3. αποβλακώνομαι, ξεμωραίνομαι, ξεκουτιάζω. [ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. με την πρώτη σημ. συνδέεται με τη λ. κουρκουτερά, ενώ με τις άλλες δύο σημ. προέρχεται πιθ. από τον τ. κουρκούτι] … Dictionary of Greek
μάζω — (συν. στον μέλλ. μάσω και τον αόρ. έμασα) μαζεύω, μαζώνω («πρέπει να μάσω το τραπέζι»). [ΕΤΥΜΟΛ. < ὁμάζω < ὁμάς, άδος] … Dictionary of Greek
τριγωνομετρία — Κλάδος των μαθηματικών που ασχολείται με το θεμελιώδες πρόβλημα του υπολογισμού όλων των στοιχείων ενός τριγώνου, όταν μας είναι γνωστά μερικά από αυτά, αλλά ικανά να το προσδιορίσουν. Επειδή τα τρίγωνα διακρίνονται σε επίπεδα και σφαιρικά, γι’… … Dictionary of Greek
άλγεβρα — Ευρύτατος κύκλος επιστημονικών γνώσεων που ανάγονται στα μαθηματικά. Όρος με τον οποίο σήμερα χαρακτηρίζεται ο εκτενής εκείνος κλάδος των μαθηματικών που ασχολείται με τη σπουδή των συστημάτων με σχέσεις και πράξεις. Πρόκειται για συστήματα που… … Dictionary of Greek
χρόνος — I Κατά την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο X. ήταν θεότητα που προσωποποιούσε την αιωνιότητα. Πρώτος ο Φερεκύδης ανέφερε τον X. ως θεότητα. Οι Ορφικοί παραδέχονταν τον X. ως αρχή του κόσμου. Η θεοποίηση του X. παρατηρείται και στους ποιητές των… … Dictionary of Greek
Ν, ν — (αρχαία ελληνικά νύ και νώ). Το δέκατο τρίτο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Προέρχεται από το σημιτικό  που παρίστανε τον φθόγγο nun (=ιχθύς). Σε όλα τα γνωστά αλφάβητα το σχήμα του ν βρισκόταν πάντα σε στενή σχέση με το σχήμα του μ. Στα… … Dictionary of Greek
ЕПИФАНИЙ КИПРСКИЙ — [греч. ᾿Επιφάνιος ὁ τῆς Κύπρου; лат. Epiphanius Constantiensis in Cypro], свт. (пам. 12 мая) (ок. 315, сел. Бесандука, Палестина 12 мая 403), еп. г. Констанции (древний Саламин, ныне пригород Фамагусты, Кипр), отец и учитель Церкви, богослов… … Православная энциклопедия
φάση — Στη χημεία είναι οποιοδήποτε ομογενές μέρος ενός συστήματος, δηλαδή με τις αυτές φυσικές και χημικές ιδιότητες σε κάθε σημείο του, και φυσικά, διακριτό ώστε να διαχωρίζεται από τα άλλα μέρη του συστήματος από σαφώς καθορισμένες οριακές επιφάνειες … Dictionary of Greek